Vanaf het eerste uur tot op de dag van vandaag is Mechtild een hartstochtelijk pleitbezorger van het Poortgebouw. Vele notities en talloze notulen zijn uit haar pen gevloeid, in officiële vergaderingen en achter de schermen bracht ze partijen bij elkaar en ze was de aangewezen persoon om als eerste de functie van voorzitter van de Woonvereniging te bekleden. Annette komt later bij de groep, zij en Gerrit Jan worden lid en hopen zo een huurwoning te bemachtigen in het Poortgebouw. Ze zijn betrokken bij het toekomstbestendig maken van de Woonvereniging. Met Annette en Mechtild praat ik over de beginjaren van Woonvereniging Willemina.
Zoals notarieel vastgelegd is het doel van de Woonvereniging het creëren van een ‘sociaal woongebouw’. Met dat voor ogen gaan de leden begin jaren tachtig in Amsterdam op zoek naar een pand dat verbouwd kan worden tot afzonderlijke wooneenheden en een aantal gemeenschappelijke ruimten. De vereniging zal eigenaar worden van het gebouw en zo kunnen de leden een woning huren of kopen. Gezamenlijk betalen ze het onderhoud en de verzekering van de opstal. In de gemeenschappelijke ruimten worden voorzieningen getroffen waar alle bewoners gebruik van kunnen maken, zoals bijvoorbeeld een crèche voor de kinderen. De combinatie van huur- en koopwoningen is een belangrijk uitgangspunt voor de initiatiefnemers. Bovendien sluit dat aan bij de wensen van de buurt, waar grote behoefte is aan sociale huurwoningen. Om die reden wordt gekozen voor de juridische vorm van een coöperatieve vereniging en dat wordt vastgelegd in de oprichtingsakte die begin 1984 wordt ondertekend. Zo wordt het mogelijk om huurders met een kleine beurs en kopers, die over ruimere middelen beschikken, te verenigen.
Tussen het passeren van de oprichtingsakte en het notarieel vastleggen van de definitieve afspraken verloopt de nodige tijd, want het heeft nogal wat voeten in aarde om alle betrokken partijen op één lijn te krijgen. Gemeente, provincie, het rijk en de directie van het ziekenhuis moeten het eens worden over de prijs, de overdracht en de bestemming van de gebouwen en het terrein. De buurtbewoners laten ook flink van zich horen evenals de krakers die begin jaren tachtig overal in de stad geducht strijd leveren om betaalbare woningen te bemachtigen.
Mechtild manoeuvreert tussen al deze partijen door, je zou haar kunnen betitelen als Wilde Mina. Strijdbaar en onvermoeibaar onderhoudt ze goede banden met de buurtbewoners, met de ambtelijke werkgroep WG terrein en met het Bouwfonds. Deze projectontwikkelaar van goedkope koopwoningen heeft in opdracht van de gemeente onderzocht of het Poortgebouw geschikt te maken is voor bewoning. Waar het Bouwfonds 50 woningen van circa 70 m2 voor zich ziet, streven de initiatiefnemers naar 33 wooneenheden met een minimale omvang van 70 en maximaal 180 m2. Waar het Bouwfonds mikt op een- en tweepersoons huishoudens en uniformiteit, streeft de vereniging ook naar woningen voor gezinnen en variatie. Tegelijkertijd wordt er hard gewerkt aan de relatie met de buurt. De bewoners hebben zich georganiseerd omdat zij de nieuwe bestemming van het WG terrein mee willen bepalen en dus ook de bestemming van het toonaangevende Poortgebouw. Door de helft van de woningen open te stellen voor de buurt neemt de sympathie voor het verenigingsinitiatief toe.
Het lukt uiteindelijk om het plan van de aankomende bewoners te realiseren maar niet zonder enkele veren te laten. De financiering blijkt het grootste struikelblok want aan wie gaat de gemeente het gebouw verkopen en hoe kan er een garantie worden gegeven voor deze pittige financiële transactie. Dat is de situatie halverwege de jaren tachtig.
Annette wordt omstreeks die tijd door Hans en Irene attent gemaakt op de plannen voor het Poortgebouw. Zij en Gerrit Jan zijn studenten en wonen in Oud West, het enthousiasme is groot maar de middelen zijn beperkt. Huren is hun eerste optie en dus worden ze lid van de Coöperatieve Vereniging Willemina in de hoop een woning te verwerven in het Poortgebouw. In dezelfde periode wordt duidelijk dat de verbouwingskosten hoger uitvallen dan geraamd. Omdat de prijzen van de huurwoningen onder de huursubsidiegrens moeten blijven, nemen de koopprijzen extra toe. Het moeilijke besluit wordt genomen: het worden alleen koopwoningen. Annette en Gerrit Jan nemen het risico en melden zich aan als potentiele kopers. Ze bepleiten dat de juridische constructie wordt gewijzigd want het lijkt er op dat de financiële risico’s onvoldoende afgedekt kunnen worden. Een nieuw traject wordt gestart om alle juridische obstakels uit de weg te ruimen zodat de kandidaat bewoners kunnen kopen. Dat leidt tot de oprichting van verschillende verenigingen.
Na de oplevering van het Poortgebouw neemt Hans de Vries de voorzittershamer van Mechtild over. Hij bekleedt die functie tot 2000 als Anette het stokje van hem overneemt. In een van de volgende blogs ga ik zeker met Hans praten en hoop dat hij mij dan alles uitlegt over de verschillende verenigingen.
Mechtild en Annette zijn beiden actief gebleven om het welslagen van het Poortgebouw te verduurzamen. Een duidelijk voorbeeld is het energietransitie-project dat momenteel de gemoederen flink bezig houdt. De Wilde Mina’s, strijdvaardig als altijd, zetten zich in om het WG terrein inclusief het Poortgebouw aardgasvrij te maken. Ze doen dit met een hele groep en – om misverstanden te voorkomen – de eretitel is genderneutraal, alle mannelijke en LHBTI collega-activisten kunnen zich Wilde Mina noemen.
Volgende keer zullen Kees van Ruyven en Robert Dijckmeester vertellen over de ambtelijke werkgroep WG terrein waar zij tussen 1980 en 1990 projectleider van waren.
Mail de webredactie!